გუსტავ მაირინკი
გომბეშოს წყევლა – წყევლა გომბეშოსი
(თარგმნა გიორგი კაკაბაძემ)
ფართოდ, არც ისე ჩქარა და წონადად
„მაისტერზინგერები”
ცისფერი პაგოდის ქუჩას ინდოეთის მწველი მზე აცხუნებდა – აცხუნებდა ინდოეთის მწველი მზე.
ტაძარში ხალხი მღეროდა და ბუდას ყვავილებს უძღვნიდა. ქურუმნი საზეიმო ლოცვებს აღავლენდნენ: Om mani padme hum, om mani padme hum.
ქუჩა ცარიელი იყო, როგორც დღესასწაულს შეეფერება.
თივაქასრა მოსდებოდა მდელოებს პაგოდის ქუჩის გარშემო – გარშემო პაგოდის ქუჩისა. ყველა ყვავილი სულგანაბული მოელოდა ათასფეხას გამოჩენას, რომელიც ფრიად ღირსშესანიშნავი ლეღვის ხის ფუღუროში ბინადრობდა.
ეს ლეღვის ხე ყველაზე პრესტიჟულ საცხოვრებელ უბნად ითვლებოდა.
- მე ფრიად დიდი ღირსშესანიშნაობა ვარ – ამბობდა ლეღვი – ჩემი ფოთლებისგან შეიძლება საცურაო ქამრების დამზადება – საცურაო ქამრების დამზადება შეიძლება ჩემი ფოთლებისაგან.
ხოლო დიდი გომბეშო ლეღვის ხეს არად აგდებდა, რამეთუ საცურაო ქამარი არ სჭირდებოდა. აი, ათასფეხა კი მასჭირივით სძულდა, შესჭამდა კიდეც, მწერი ასეთი მკვრივი და შხამიანი რომ არ ყოფილიყო – რომ არ ყოფლიყო ასეთი შხამიანი და მკვრივი.
ამიტომაც ვერ იტანდა – ვერ იტანდა ვერანაირად.
ოცნებობდა, როგორმე დაეღუპა და გაეუბედურებინა იგი. ამის გამო მთელი ღამე მკვდარი გომბეშოების სულებს ესაუბრებოდა და რჩევას სთხოვდა.
ალიონზე უკვე ქვაზე იჯდა და უცდიდა, თანაც უკანა ფეხი უცანცარებდა – უცანცარებდა უკანა ფეხი.
შიგადაშიგ ბალახს მიაწიტებდა კიდეც.
ყველაფერი სდუმდა: ხოჭოებიც, ყვავილებიც, ბალახიც. აკი, ვთქვით – დღესასწაული იყო-თქო.
მხოლოდ ურწმუნო ბაყაყები თუ მღეროდნენ თავიანთ მკრეხელურ სიმღერებს ჭაობში:
- ლოტოსიც ფეხზე მკიდია,
- სიცოცხლეც ფეხზე მკიდია,
- სიცოცხლეც ფეხზე მკიდია,
- სიცოცხლეც ფეხზე მკიდია…
და უეცრად რაღაცამ გამოანათა ლეღვის ხის ტოტზე, შავი მარგალიტის მძივივივით ჩამოსრიალდა – ნარნარი კლაკვნითა და კეკლუცი ცეკვით გაიბრწყინა მზის ათინათში.
ეს გახლდათ ათასფეხა – ათასფეხა გახლდათ ეს!
ლეღვის ხემ ნეტარებით ააშრიალა ფოთლები, თივაქასრაც ათრთოლდა. ათასფეხამ დიდ ქვასთან მიირბინა, თავის საცეკვაო ადგილას, კარგად განათებულ ქვიშნარ მოედანზე – მოედანზე ქვიშნარზე და შეუდგა წრეებისა და რვიანების ისეთ ნარნარ ხლართვას, რომ აღფრთოვანებულმა მაყურებელმა სიამოვნებით მინაბა თვალები – თვალები მინაბა სიამოვნებით.
უეცრად, გომბეშოს ნიშანზე ბუჩქებიდან მისი ვაჟი გამოვიდა, ათასფეხას მიუახლოვდა და უღრმესი მოწიწებით მიართვა დედამისის ბარათი. ათასფეხამ გამოართვა და თივაქასრას დაეკითხა, ბეჭდები თუა სწორად დასმულიო.
„მართალია, ჩვენ უძველესი ბალახეულები ვარ დედამიწაზე, მაგრამ ამის არაფერი გაგვეგებაო, – კანონებს ხომ ყოველწლიურად ცვილიან?! ასეთ ცოდნას მხოლოდ ინდრა თუ ფლობს – ფლობს მხოლოდ ინდრა.”
მაშინ, სათვალიან გველს უხმეს, რომელმაც წერილი ხმამაღლა წაიკითხა:
„მის უკეთილშობილესობას, ბატონ ათასფეხას
მე მხოლოდღა სველი, ლორწოვანი, ყველასგან ავადსახსენები არსება გახლავართ. ჩემი ხიზილალაც არად ფასობს – არც მცენარეთა და არც ცხოველთა შორის. არც ვბრწყინავ და ველვარებ ცისარტყელას ფერებში. მე მხოლოდ ოთხი ფეხი მაქვს – მაქვს მხოლოდ ოთხი ფეხი, და არა ათასი, როგორც შენ – როგორც შენ ათასი. ო, პატივცემულო – ნამასკარი შენ – შენ ნამასკარი!”
„ნამასკარი მას – მას ნამასკარი!” - ხმა მისცეს შირაზის ველურმა ვარდებმაც – შირაზის ველურმა ვარდებმაც მისცეს ხმა.
„მაგრამ მიუხედავად ყველაფრისა, ჩემს თავში დაუვანებია სიბრძნესა და დიდ ცოდნას – ცოდნას დიდს დაუვანებია. მე ბალახების სახელები ვიცი, მრავალი ბალახის. ვიცი, რამდენი ვარსკვლავია ღამით ცაზე და რამდენი ფოთოლი ასხია ლეღვის ხეს. ჩემისთანა მეხსიერებით ვერც ერთი გომბეშო ვერ დაიკვეხნის მთელს ინდოეთში. და მაინც, მე საგნების დათვლა მხოლოდ მაშინ ძალმიძს, თუ ისინი უძრავნი არიან და არა მაშინ, როცა მოძრაობენ – როცა მოძრაობენ, არ ძალმიძს.
მითხარი, ო, ღრმად პატივცემულო, როგორ ხდება ასე, რომ სიარულისას მუდამ იცი, რომელი ფეხით დაიწყო მოძრაობა, მეორე ნაბიჯი რომელი ფეხით გადადგა, და შემდეგ მესამე, მეოთხე, მეხუთე? შემდეგ რომელი მოქმედებს – მეათე თუ მეასე? რას აკეთებს ამ დროს მეორე და მეშვიდე? ისვენებს თუ მოძრაობს? როცა 917-მდე მივა საქმე, მეშვიდასე უნდა ასწიო, მეცხრე დაუშვა და მეოთხე გამართო? ო, გემუდარები, მითხარი მე, ბედშავს, ლორწოვანს, მხოლოდ ოთხფეხას – ოთხფეხას მხოლოდ, არა შენსავით ათასფეხას – ათასფეხას შენსავით, როგორ ახერხებ ამ ყველაფერს. პატივცემულო?
უღრმესი პატივისცემით
გომბეშო”
„ნამასკარ”, - ჩაიჩურჩულა პაწია ვარდმა, რომელმაც ლამის ჩასთვლიმა. და პასუხის მოლოდინში ყველა – თივაქასრა, ყვავილები, ხოჭოები, ლეღვის ხეცა და სათვალიანი გველიც ინტერესით შეაცქერდა ათასფეხას.
ბაყაყიც კი გაინაბა – გაინაბა ბაყაყიც.
ათასფეხა კი უძრავად ეგდო მიწაზე, მას არცერთი კიდური აღარ ემორჩილებოდა.
დაავიწყდა, რომელი ფეხი უნდა აეწია პირველად და, რაც მეტს ფიქრობდა, მით უფრო უჭირდა გახსენება – გახსენება მით უფრო უჭირდა.
ხოლო ცისფერი პაგოდისაკენ მიმავალ გზას ინდოეთის მწველი მზე აცხუნებდა – აცხუნებდა მწველი მზე ინდოეთისა.
Comments
Post a Comment